Eekhoorns in de tuin? "Heeft u ook een nootje voor mij?"
Eekhoorns zijn een van de andere tuindieren die onmiskenbaar en ongelofelijk schattig zijn. Ze worden dan ook niet voor niets vaak afgebeeld in animatie films. Eekhoorns zijn ook erg slim en goed in het verzamelen van voedsel voor de winter. Toch heeft de eekhoorn, net als vogels, het steeds moeilijker met het vinden van genoeg te eten en onderdak.
Inhoudsopgave
- Hoe kun je een eekhoorn herkennen?
- Welke eekhoorns zijn er komen er bij ons voor?
- Eekhoorns, een beschermde diersoort
- Wat eten Eekhoorns?
- Waar leeft een Eekhoorn?
- Wat kun jij doen voor Eekhoorns?
- Wat moet je vermijden met eekhoorns?
Hoe kun je een eekhoorn herkennen?
Eekhoorns zijn natuurlijk herkenbare acrobaatjes die door de bomen rennen en springen. Ook op de grond is dit acrobaatje snel ter voet. Ze zijn natuurlijk herkenbaar dankzij hun grote pluimstaart. De Engelse naam ‘squirrel’ komt van de wetenschappelijke naam Scurius. Dit komt van het klassiek Griekse Skiouros, Skia (schaduw) en oura (staart) oftewel schaduwstaart. Een eekhoorn is dus een dier dat in de schaduw van zijn eigen staart zit. En dat klopt ook, want de pluizige staart van een eekhoorn lijkt vaak net zo groot als de rest van het diertje. De inheemse Eekhoorn die we in Nederland en België zien is de gewone eekhoorn. Ze hebben een herkenbare rode vacht en pluimpjes op de oren.
Rode Eekhoorn - rode vacht, pluimpjes op de oortjes en een wit buikje
Welke eekhoorns zijn er komen er bij ons voor?
Zowel in Nederland als België komt alleen de gewone eekhoorn inheems voor. Deze is ook wel bekend als de rode eekhoorn. Naast de inheemse soort zijn er ook enkele exoten die nauw in de gaten worden gehouden omdat deze de populaties van de rode eekhoorn kunnen bedreigen. Zo komt De Siberische eekhoorn voor in de buurt van Tilburg en Weert. Ook komen de Japanse eekhoorn, Amerikaanse rode eekhoorn, Pallas eekhoorn en Grijze eekhoorn voor in Nederland en België. Deze exoten hebben zich nog niet gevestigd en dat is belangrijk omdat zij het leefgebied van de inheemse soort inpikken. Deze exoten zijn stuk voor stuk uit gevangenschap ontsnapt en hier terecht gekomen.
Eekhoorns, een beschermde diersoort
De rode eekhoorn wordt niet alleen in gevaar gebracht door de exoten die in zijn leefgebied terecht zijn gekomen. Ook voedseltekort, predatie en slecht onderdak zijn factoren die de populatie rode eekhoorns hebben doen inkrimpen. De natuurlijke vijanden van de eekhoorns zijn haviken, boommarters en vossen. Gelukkig weten genoeg eekhoorns deze roofdieren te vermijden. Tussen 1960 en 1970 vond er een virus uitbraak plaats waardoor de soort zeldzaam is geworden in zijn normale leefgebied. De eekhoorn is daardoor een beschermde diersoort in Nederland en België. Dat betekent dat er niet op gejaagd mag worden. Het is verboden ze te doden, maar ook vangen of in gevangenschap houden of dit proberen is verboden. Ook mag een bewoond nest niet moedwillig verontrust, beschadigd of weggehaald worden. Maar zelf genoeg voedsel en geschikt onderdak vinden is nu ook een probleem doordat het leefgebied door mensen toedoen ook inkrimpt. Gelukkig heeft deze status en hulp en initiatieven van dierenorganisaties en veel andere mensen thuis ervoor gezorgd dat ze op weg zijn naar een goed herstel.
Rode Eekhoorn - Een gezonde rode eekhoorn
Wat eten Eekhoorns?
Het dieet van de eekhoorn is niet heel complex. Het is een knaagdiertje dat gek is op noten en zaden. Dit is dan ook waar hun dieet voornamelijk uit bestaat. Ze zoeken deze hoog in de boom of op de grond er vlak onder. Het zijn wel echte omnivoren, wanneer ze niet genoeg zaden of noten vinden, zullen ze ook op zoek gaan naar (bloem)knoppen, bladeren, bessen, boomschors, paddenstoelen en rupsen. In zeldzame gevallen eten ze ook vogeleieren of jonge kuikens. Dit komt gelukkig slechts in zeldzame gevallen voor, waardoor de vogelpopulaties vaak niet sterk beïnvloed worden hierdoor.
Eekhoorns zijn vooral in de ochtend en namiddag actief. Dit is ook het moment waarop ze op zoek gaan naar voedsel en je een grote kans hebt om er eentje te spotten. Het zijn dieren die niet in een winterslaap gaan, maar wel in herfst een wintervoorraad aanleggen. Je zult ze dan vaker op zoek zien naar voedsel. Deze verstoppen ze in een holletje onder de grond of in een boom. Ze laten hierbij feromonen af om hun voorraadjes weer op te sporen.
Waar leeft een Eekhoorn?
Zoals je hiervoor hebt kunnen lezen zitten brengen eekhoorns een groot gedeelte van hun tijd door in de bomen. Dit is ook waar ze hun nesten bouwen. Nesten bouwen doen ze met losse takjes en gras. Of maken een holletje onder de stam van een boom. Soms maken ze ook gebruik van holletje in een boom dat is gemaakt door spechten. Een nest maken doen ze eigenlijk al redelijk vroeg in het jaar. Dit doen ze in januari en verblijven hier dan het hele jaar. Ze repareren dan een oud nest of bouwen een compleet nieuw nest. In het geval dat ze geen geschikt plekje kunnen vinden om een nest te bouwen nemen ze dus een holletje in de boom bezet om dit als nest te gebruiken. Rond november en december, of in januari en februari voordat de bomen weer bladeren aanmaken, kun je de nesten vaak goed zien. Je herkent een eekhoorn nest aan de bolvorm die bestaat uit takjes en gras. Vaak maken ze meer dan één woonnest. Dit doen ze als voorzorgsmaatregel in geval van gevaar. Wanneer de eekhoorn zich in gevaar voelt, vlucht deze naar het andere nest.
Rode Eekhoorn - Hoog in de boom
Eekhoorns leven solitair, behalve tijdens de voortplantingsperiodes. In een nest zul je dan vaak ook maar één eekhoorn vinden. Tijdens de voortplantingsperiodes in december en mei kun je zowel een mannetje en vrouwtje in een nest vinden. Nadat de jongen zijn geboren zal het vrouwtje het mannetje weer terug naar zijn eigen nest sturen. Omdat december vaak erg koud is zullen vrouwtjes de eerste periode in december vaak overslaan. Het kost veel energie om de jongen te baren. Bovendien worden de jongen blind en kaal geboren. Pas na drie weken zullen ze een vachtje hebben.
Wat kun jij doen voor Eekhoorns?
Je hebt hierboven kunnen lezen hoe je eekhoorns kunt herkennen, maar ook over hun leefomgeving en dieet. Omdat ze een bedreigde diersoort zijn en niet elk jaar even makkelijk hebben, kunnen ze best een handje hulp gebruiken.
Eekhoornvoer
Een goede start die je een eekhoorn kan geven is ze eekhoornvoer aanbieden. Naast vogelvoermixen voor tuinvogels is er ook voer beschikbaar dat geschikt is voor eekhoorns. Deze zijn vaak uitgebalanceerd en samengesteld met alles wat eekhoorns nodig hebben. Vooral zaden en noten zullen vaak te vinden zijn in deze voermengsels. Door het aanbieden van eekhoornvoer zullen ze gezond blijven dankzij de gebalanceerde samenstelling aan noten en zaden met voldoende eiwitten, vetten, mineralen en vitamines. Een gezonde eekhoorn is immers een blije eekhoorn. Blije eekhoorns zullen dan ook vaker terug keren voor meer voer en je tuin vaker bezoeken. Er is zelfs een speciale eekhoornpindakaas. Deze bevatten ruwvet met zaden en noten. Ook kun je ze beukennoten, hazelnoten of cedernoten aanbieden. Woon je in de buurt van dennenbomen? Verzamel dan de dennenappels dan om deze als gezonde snack aan te bieden aan eekhoorns.
Eekhoornvoeder
Je hebt natuurlijk ook een plekje nodig om dit voer aan te bieden. Je kunt hiervoor in de winter een schaaltje neerzetten of een vogelbadje gebruiken als voederschaal. Maar er zijn ook speciale voeders voor eekhoorns. Deze kunnen ze met hun koppie open duwen en er zo wat zaden en noten uit halen. Er is ook voederhuisje voor de eekhoornpindakaas. Dit is een huisje waar ze in kunnen kruipen om veilig dit voor te kunnen eten.
Eekhoornvoeder - Eekhoorn maakt gebruik van de voeder
Eekhoornhuisje
Naast eekhoorns eten aan te bieden kun je ook een nestkast, ook wel eekhoornhuis genoemd, ophangen. Zo rond januari of iets eerder/later zal een eekhoorn hier dankbaar gebruik van maken. Je kunt de bodem van het huis bedekken met gedroogd gras of ander zacht materiaal, maar vaak zal een eekhoorn zelf nest materiaal brengen naar het nieuwe nest. Een eekhoorn huis heeft wel een eis en dat is dat deze tenminste 3 à 4 meter boven de grond hangt. Dit voorkomt dat roofdieren het nest kunnen vinden. Bij voorkeur hangt het nest ook richting het zuid oosten. Op deze manier vangt deze het meeste zonlicht tijdens de winter. Dit zonlicht zorgt ook voor voldoende verwarming in de ochtenden. Het is ook aan te raden om meer dan één nest op te hangen. Zorg ervoor dat deze binnen elkaars zicht zijn. Zo heeft de eekhoorn een toevluchtsoord in het geval dat het beestje zich bedreigd voelt.
Eekhoornhuis - Eekhoorn in een eekhoornhuis van het merk Esschert Design
Wil je toch liever eekhoorns zelf de kans geven om een nest te maken? Laat dan takjes en ander natuurlijk nestmateriaal liggen of leg dit onder een boom, struik of heg. De eekhoorn zal dit dan vinden en zelf meenemen naar het nest.
Is jouw interesse opgewekt om de eekhoorn ook een handje te helpen? Bekijk dan hier ook eens het volledig assortiment aan eekhoorn producten die verkrijgbaar zijn bij Tuindirect! Of neem een kijkje op Tuindirect voor nog meer tuininspiratie!
Wat moet je vermijden met eekhoorns?
Er zijn ook enkele zaken die je moet vermijden. Omdat eekhoorns een beschermde diersoort zijn mag je niet een nest storen. Dit kan ervoor zorgen dat een eekhoorn vlucht en in de ergste gevallen ten prooi komt van roofdieren. Ook moet je oppassen met pinda’s. Pinda’s zijn niet per se slecht voor de eekhoorn, maar horen ook niet per se thuis in het dieet van de eekhoorn. Pinda’s zijn namelijk geen noten, maar bonen. Hierdoor bevatten ze maar weinig voedingswaarde voor pinda’s. Het is dus eigenlijk meer snoepgoed voor eekhoorns dan een volwaardige maaltijd. Ook zit er verschil in de pinda’s die vogels eten en de pinda’s die eekhoorns mogen eten. Vogels eten pinda’s ongeroosterd omdat ze hier zo de juiste voedingsstoffen uit kunnen halen. Eekhoorns mogen daarentegen eigenlijk alleen geroosterde pinda’s. Eekhoornvoer met pinda’s bevatten dan vaak ook juist de geroosterde variant. Dit komt omdat in ongeroosterde pinda’s een enzym bevatten die eiwitten afbreken. Vogels kunnen dit enzym (trypsine) afbreken, maar eekhoorns kunnen dit niet. Wil je ze dan toch pinda’s aanbieden dan kun je de pinda’s 20 tot 30 minuten lang in de oven roosteren op 150 graden Celsius. Je kunt ook geroosterde pinda’s kopen, zorg er in dat geval voor dat deze ongezouten zijn. Hiervan is een handje vol per week toch wel de aanbevolen maximum.
